تابستان برای بسیاری از افراد با تعطیلات، تفریح در طبیعت و روزهای طولانی‌تر همراه است؛ اما نباید از چالش‌های پنهان این فصل نیز غافل شد. افزایش دمای هوا می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی اثر منفی بگذارد و نیاز به مراقبت بیشتری را ایجاب کند.
در این فصل نه‌تنها گرمازدگی یک تهدید جدی برای بدن محسوب می‌شود، بلکه برخی افراد دچار اختلالات روانی فصلی مانند افسردگی تابستانی نیز می‌شوند. در ادامه، سه راهکار علمی و مؤثر برای حفظ سلامت ذهن و بدن در تابستان را بررسی می‌کنیم.
۱. پیشگیری و درمان گرمازدگی را جدی بگیرید
گرمازدگی یکی از مشکلات شایع در روزهای بسیار گرم است که می‌تواند به سرعت وضعیت جسمانی فرد را به خطر بیندازد. این حالت اغلب در اثر افزایش دمای بدن و ناتوانی آن در تنظیم حرارت به‌وجود می‌آید. اگر به موقع برای پیشگیری یا درمان آن اقدام نشود، ممکن است عوارضی مانند از دست رفتن هوشیاری، اختلال در کارکرد اندام‌ها یا حتی مرگ در پی داشته باشد.
برای مقابله با گرمازدگی این نکات را رعایت کنید:
- در روزهای اول قرارگیری در هوای گرم، به بدن زمان بدهید تا به دما عادت کند؛ این دوره تطبیق حرارتی حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول می‌کشد.
- آب کافی بنوشید و از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا قند بالا پرهیز کنید.
- ورزش یا فعالیت شدید بدنی را تنها در ساعات خنک‌تر روز انجام دهید، مانند صبح زود یا بعد از غروب.
- از تهویه مناسب در منزل یا محل کار استفاده کنید. اگر تهویه در دسترس نبود، با ریختن آب روی پوست یا رفتن به مراکز خنک‌کننده عمومی بدن را خنک نگه دارید.
- در صورت مشاهده علائمی مانند ضعف، سرگیجه، تهوع، بی‌قراری یا بی‌هوشی، فوراً فرد را خنک کنید و در صورت وخامت، با مراکز درمانی تماس بگیرید.
- بهترین روش کاهش دمای بدن، فرو بردن آن در آب سرد یا استفاده از کمپرس یخ در نواحی حساس مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران است.
۲. به افسردگی تابستانی توجه داشته باشید
در حالی که بسیاری تصور می‌کنند افسردگی فقط در فصل‌های سرد و تاریک رخ می‌دهد، نوعی از افسردگی به‌نام افسردگی تابستانی نیز وجود دارد. این حالت روانی کمتر شناخته شده اما کاملاً واقعی است و می‌تواند با علائمی مانند بی‌حوصلگی، بی‌خوابی، تحریک‌پذیری و حتی افکار خودکشی همراه باشد.
برای مدیریت افسردگی تابستانی می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- در فضاهای خنک و آرام بمانید. استفاده از کولر یا دوش آب سرد می‌تواند در بهبود خلق‌وخو مؤثر باشد.
- اگر متوجه شدید که در این فصل به‌طور غیرعادی ناراحت یا کم‌انرژی هستید، با یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مشورت کنید.
- طبق گفته متخصصان، درمان‌های متداول افسردگی مانند داروهای ضد افسردگی و روان‌درمانی شناختی رفتاری (CBT) برای این نوع افسردگی نیز مؤثرند.
- سطح اضطراب و استرس خود را با روش‌های آرام‌سازی مثل مدیتیشن، تنفس عمیق یا یوگا کاهش دهید.
- آگاه باشید که برخی عوامل مانند گرده‌افشانی، کم‌خوابی و گرمای بیش از حد می‌توانند شرایط روانی شما را تشدید کنند؛ بنابراین مراقبت از خواب، تغذیه و محیط زندگی نقش مهمی در پیشگیری از افسردگی تابستانی دارند.
۳. وقت بیشتری در طبیعت بگذرانید
طبیعت، منبعی قدرتمند از آرامش و بهبود سلامت روان است. ارتباط با فضای طبیعی به‌ویژه در فصل تابستان، فواید متعددی برای ذهن و بدن دارد. از کاهش استرس و اضطراب گرفته تا افزایش تمرکز و شادابی روانی، همگی از تأثیرات مثبت طبیعت بر سلامت انسان هستند.
برای بهره‌مندی از اثرات مثبت طبیعت این نکات را در نظر بگیرید:
- سعی کنید در ساعات خنک‌تر روز مثل صبح یا اوایل شب، به پیاده‌روی در پارک، کوهستان یا کنار دریاچه بروید.
- به صداهای طبیعت مانند آواز پرندگان گوش دهید. حتی شنیدن این صداها در فضای خانه یا محل کار (از طریق ضبط صوتی) می‌تواند احساس آرامش را افزایش دهد.
- باغبانی، حتی در حد نگهداری از چند گلدان در خانه، فعالیتی اثربخش برای کاهش افسردگی و بهبود حال روحی است.
- تحقیقات نشان داده‌اند که مشاهده پرندگان و گل‌ها در محیط‌های طبیعی، به‌طور مستقیم با افزایش نشاط روانی و کاهش افکار منفی مرتبط است.
- تعامل با طبیعت نه‌تنها به بهبود خلق‌وخو کمک می‌کند، بلکه منجر به افزایش تحرک بدنی نیز می‌شود؛ عاملی که به خودی خود یکی از بهترین روش‌های درمان مشکلات روانی است.
نتیجه گیری
فصل تابستان، با تمام زیبایی‌ها و فرصت‌های تفریحی‌اش، چالش‌هایی هم برای جسم و روان به‌همراه دارد. از گرمازدگی گرفته تا افسردگی فصلی، همگی نیازمند آگاهی و پیشگیری به‌موقع هستند. با رعایت اصول ساده‌ای مانند خنک نگه داشتن بدن، مراقبت از سلامت روان و گذراندن وقت در طبیعت، می‌توان از این فصل به‌بهترین شکل ممکن بهره برد.
