در پی تبلیغات گسترده و جنجال‌های رسانه‌ای در مورد داروهای تزریقی کاهش وزن، دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اخیراً تأکید کرده است که گرچه داروهای آگونیست‌های گیرنده GLP-1، مانند سِماگلوتاید، می‌توانند در کاهش وزن مؤثر باشند، اما این داروها بدون تغییرات اساسی در سبک زندگی (مانند تغذیه صحیح، فعالیت بدنی، خواب کافی و کاهش استرس) نمی‌توانند به عنوان راه‌حل بلندمدت برای مقابله با چاقی در نظر گرفته شوند. در غیر این صورت، پس از مدتی وزن از دست رفته دوباره باز می‌گردد و خطر بروز عوارض جانبی جدی همچون کمبود ریزمغذی‌ها، تحلیل عضلات و مشکلات گوارشی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
داروهای GLP-1: یک ابزار کمکی برای کاهش وزن
داروهای حاوی آگونیست‌های گیرنده GLP-1، از جمله سِماگلوتاید، که در بسیاری از مطالعات بالینی با کاهش وزن بین ۵ تا ۱۸ درصدی همراه بوده‌اند، به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در درمان چاقی شناخته می‌شوند. این داروها به طور معمول باعث کاهش اشتها و افزایش احساس سیری می‌شوند، که در نتیجه فرد قادر است تا مصرف کالری را کاهش دهد. با این حال، مصرف این داروها بدون اصلاح دیگر جنبه‌های سبک زندگی، از جمله تغذیه سالم و ورزش منظم، به عنوان یک راه‌حل دائمی برای مشکل چاقی نخواهد بود.
در بسیاری از تحقیقات علمی، اثرات داروهای GLP-1 در کاهش وزن مثبت گزارش شده‌اند، اما این تأثیرات در صورتی پایدار خواهند بود که فرد به صورت همزمان تغییراتی در شیوه زندگی خود ایجاد کند. بدون این تغییرات، مصرف این داروها ممکن است به نتیجه‌ای موقتی منجر شود و احتمال بازگشت وزن افزایش یابد.
خطرات احتمالی مصرف داروهای GLP-1 بدون نظارت
در صورتی که مصرف داروهای GLP-1 بدون نظارت پزشک و بدون مشاوره تغذیه‌ای انجام شود، مشکلات جدی‌تری به دنبال خواهد داشت. یکی از عوارض مهم این داروها کمبود ریزمغذی‌ها است. کاهش میزان اشتها به خصوص در طولانی مدت می‌تواند به کاهش دریافت مواد مغذی ضروری بدن منجر شود، که در پی آن مشکلاتی همچون ضعف سیستم ایمنی، کاهش قدرت عضلانی و اختلالات گوارشی ممکن است بروز کند.
علاوه بر این، تحلیل عضلات یکی دیگر از عوارض جانبی مهمی است که ممکن است در نتیجه عدم رعایت برنامه‌های تغذیه‌ای مناسب و کاهش فعالیت بدنی صحیح رخ دهد. بدون حفظ توده عضلانی، فرد در معرض مشکلات سلامتی بلندمدت قرار می‌گیرد و احتمال کاهش قدرت و عملکرد فیزیکی بیشتر می‌شود.
تأکید وزارت بهداشت: داروها به تنهایی کافی نیستند
وزارت بهداشت تأکید دارد که داروهای GLP-1 باید در چارچوب یک برنامه درمانی جامع و متناسب با شرایط فردی هر بیمار تجویز شوند. این برنامه درمانی باید شامل ارزیابی دقیق وضعیت تغذیه‌ای فرد قبل از شروع درمان، مشاوره و آموزش در خصوص عوارض جانبی داروها و روش‌های مدیریت آن‌ها، طراحی رژیم‌های غذایی شخصی‌سازی‌شده و متعادل، و آموزش‌های لازم برای حفظ توده عضلانی و بهبود سلامت روان باشد. در کنار این موارد، تأکید بر تغییرات سبک زندگی در زمینه تحرک، خواب و کاهش استرس ضروری است.
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که افرادی که در کنار مصرف داروهای GLP-1، مشاوره‌های تغذیه‌ای و رفتاری ساختارمند دریافت می‌کنند، کاهش وزن بیشتری دارند و قادرند نتایج بلندمدت بهتری به‌دست آورند. این امر به‌ویژه برای افرادی که تمایل دارند وزن خود را برای مدت زمان طولانی حفظ کنند، بسیار حائز اهمیت است.
نظارت پزشکی در روند کاهش وزن
بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه بر این باورند که کاهش وزن مؤثر باید به صورت یک فرآیند جامع و تحت نظارت دقیق انجام شود. مصرف داروهای GLP-1 در صورتی می‌تواند نتیجه‌بخش باشد که در کنار آن، فرد از مشاوره تغذیه‌ای، ورزش منظم و خواب کافی بهره‌مند شود. در غیر این صورت، ممکن است به جای حل مشکل چاقی، مصرف این داروها به بروز مشکلات جانبی و بازگشت وزن منجر شود.
نتیجه گیری
در نهایت، وزارت بهداشت تصریح می‌کند که استفاده از داروهای GLP-1 به‌تنهایی نمی‌تواند راه‌حل دائمی برای چاقی باشد. این داروها به عنوان ابزاری کمکی در کنار اصلاحات اساسی در شیوه زندگی می‌توانند مؤثر واقع شوند. برای دستیابی به کاهش وزن پایدار و جلوگیری از بازگشت آن، لازم است که فرد به یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، خواب کافی و کاهش استرس توجه کند. در غیر این صورت، مصرف داروها ممکن است به مشکلات جدی‌تری منتهی شود و چاقی مجدداً بازگردد.
